Nhớ hồi lúc sau khi tốt nghiệp 12 thì mình cũng chỉ cỡ What’s your name? How are you? I’m fine thank you như bao học sinh khác là hết và đứng hình. Chỉ thật sự học tiếng Anh “nghiêm túc” trong khoảng 4/5 năm trở lại đây (từ sau ĐH ở Việt Nam/bỏ ĐH ở năm cuối). Bài này chủ yếu là chia sẻ kinh nghiệm cá nhân của mình @VietX có thể những mẹo/cách học sẽ không áp dụng được với tất cả mọi người, nhưng hy vọng tạo động lực gì đó cho những ai đang học tiếng Anh, đối với sinh viên ngành công nghệ nói chung thì tiếng Anh thật sự rất cần thiết để tiếp cận với những kiến thức, xu thế mới của thế giới.
Sau khi mình thấy có nhiều bạn hỏi những câu hỏi quá đơn giản mà ước gì bạn đó chỉ cần khá hơn chút về tiếng Anh, tìm Google đúng từ khóa là ra ngay kết quả… Nên quyết định dành chút thời gian viết ra bài hơi dài dòng này trên DayNhauHoc (viết nhanh chấm/phẩy lung tung đừng bắt lỗi tiếng Việt nhe).
Học nữa và mãi
Học tiếng Anh là liên tục nhiều năm, không nghe những lời quảng cáo thông thạo tiếng Anh trong 3 tháng, 6 tháng, 1 năm. Etc. Nhanh hay chậm là do mình, nhưng để giao tiếp “thành thạo” thì ít cũng trung bình phải khoảng 2 năm. Học được vài tháng hay một năm mà vẫn chưa thấy tiến bộ thì cũng không nản, mà xem lại coi cách học đã phù hợp hay chưa, quan trọng là kiên trì. Trước sau gì cũng sẽ giỏi lên thôi, chỉ có điều là khoảng thời gian đó sẽ khác nhau ở mỗi người vì mỗi người có hoàn cảnh công việc/học tập, động lực, thời gian bỏ ra để học tiếng Anh là khác nhau.
Học mọi lúc mọi nơi
Nếu ai chỉ nghĩ đến các trung tâm học đủ giờ rồi về là thôi thì có lẽ còn lâu. Ví dụ đi làm về mệt gặp con gián trong bathroom không biết tiếng Anh gọi là gì… là phải tra từ điển ngay, đi đường gặp chữ tiếng Anh không hiểu là tự động biết tò mò tra từ điển luôn.
Học từ vựng theo chủ đề và không theo chủ đề
Từ vựng quan trọng, để nghe/nói/đọc/viết tốt thì đều cần vốn từ vựng rộng.
Mình học cả 2 kiểu, ví dụ vào một căn nhà thì nhẩm trong đầu coi, cửa sổ, mái nhà, nền nhà, etc tiếng Anh nó là gì rồi dùng những từ đó ghép lại thành câu, mô tả nó. Gặp chiếc oto, trong đầu tự thắc mắc: bánh xe, vô lăng, etc nghĩa tiếng Anh của nó là gì, cái nào không biết thì tra từ điển ngay, rồi liên tưởng mở rộng từ vựng đến những chủ đề liên quan đến chiếc xe (đua xe, bảo trì, bán xe, etc). Nếu cảm thấy không nhớ được liền thì ghi vào note (không ghi nghĩa tiếng Việt), hôm sau xem lại nếu nhớ thì xóa từ đó đi. Mỗi ngày nên nạp vô khoảng 10-15-20 từ mới.
Tiếp xúc càng nhiều càng tốt
Trước tiên là điện thoại, máy tính, giao diện hệ điều hành, gmail, các thứ chuyển sang tiếng Anh được là chuyển để tiếng Anh hết =]] Trong phone ít nhất cũng phải có một app từ điển Anh-Việt-Anh để tra mỗi khi nào gặp một từ mới không biết nghĩa. Trong đầu phải có sự tò mò, gặp từ nào mới không biết thì tra ngay, ghi vào note app cũng trên phone luôn, mình có dùng cả FB Messenger làm note vì có thể gửi msg đến chính mình, mỗi khi có người khác/bạn bè nhắn tin thì mình sẽ thấy note từ vựng ngay trước mắt =]] Tham gia các diễn đàn bằng tiếng anh như Reddit, etc… Hoặc gần với anh em IT nhất là Stack Overflow.
Điểm số không quan trọng, quan trọng là mục đích
Điểm số thật ra quan trọng khi nó là đầu vào/ra đối với nhiều trường hoặc nghề nghiệp khi xét tuyển vào đó. Nhưng suy cho cùng mục đích học mới là quan trọng nhất, học để giao tiếp trong đời sống thường ngày/công việc. Những người điểm số cao không nên ảo tưởng và những người điểm thấp không được thất vọng, vì sự thành công của một đời người đâu quyết định bởi một con số điểm tiếng Anh trên giấy, không giỏi cái này thì giỏi cái khác. Để học tốt thì phải xác định mục đích, nếu như bạn xác định chăn trâu cả đời thì có lẽ không cần học tiếng Anh, còn nếu muốn đi nước ngoài học tập/làm việc, hoặc công việc trong nước của bạn yêu cầu sử dụng tiếng Anh thì đó là lý do và động lực giúp bạn học. Cho nên nếu bạn có mục đích rõ ràng thì sẽ học tốt hơn. Còn xác định học cho có bằng để ra trường hay để trưng thì… tùy bạn thôi. Đối với ngành IT này thì cực kỳ cần thiết nếu bạn muốn theo đuổi.
Không theo “chuẩn” khi mới bắt đầu
Trên mạng có nhiều video, bài biết nói về tiếng Anh “chuẩn”, phát âm “chuẩn”, nói “chuẩn” như người bản xứ, etc. Nhưng chuyện đi tìm cái “chuẩn” đó không có ý nghĩa gì và giúp ích nhiều, ngược lại làm người mới học tiếng Anh dễ nản hơn, khi nào cảm thấy trôi trảy ok rồi thì lúc đó bắt đầu theo “chuẩn” cũng chưa muộn. Giao tiếp được cái đã, còn “chuẩn” tính sau.
Chuyện “nói chuyện như người bản xứ” thì gần như không thể nếu bạn đến từ một quốc gia không dùng tiếng Anh làm ngôn ngữ chính.
Pronunciation và accent
Liên quan đến cái “chuẩn”, nên tập trung cho việc phát âm đúng, còn chuyện accent chỉ là đặc trưng từng vùng miền.
Khi gặp một từ mới chưa biết cách phát âm ra sao thì nghe trước 1 lần rồi thử phát âm nhiều lần, cho đến khi giống/hoàn hảo nhất có thể thì thôi.
Nghe thì tập nghe cả giọng Anh và giọng Mỹ (British & American accent), qua nước ngoài thì có thể gặp gỡ nhiều người đến từ các nước, vùng khác nhau có accent khác nhau. Trong nước thì giống như những người vùng khác nghe giọng xứ Nghệ/Huế thấy khó nghe vậy (mặc dù cũng là tiếng Việt), nhưng nghe từ từ cũng quen và hiểu mà thôi.
Tập nghe/hát nhạc từ chậm cho đến nhanh - rap
Có thể nhiều người khác chọn nhạc chậm rãi nhẹ nhàng để nghe chậm chậm dễ hiểu, mình thì thích và chọn nhạc rap để nghe và hát theo, công nhận giúp ích nhiều cho speaking, giờ nói như gió luôn =]] Nghe nhạc tiếng Anh thật ra cũng chỉ giúp phát âm tốt hơn khi tập hát theo và giúp có gì đó gần gũi tiếng Anh hơn – tạo chút động lực, chứ về chung thì không giúp ích nhiều, nghe tin tức/news thì hợp lý hơn vì tập trung nghe, còn nhạc phiêu quá lo quẩy lo thưởng thức giai điệu thôi.
Học ở trung tâm Anh ngữ hay tự học?
Tùy bạn thôi, cá nhân mình thì tự học 96.69%. Ra trung tâm học thì tốn tiền nhưng có cái hay là biết được cần học những cái gì, dễ hình dung hơn những điểm chính cần phải biết những gì. Có tương tác thực tế với bạn học và giáo viên, nhiều khi có trai/gái đẹp cùng lớp cũng là động lực?
Còn tự học thì chán hơn chút, nhiều khi như tự kỷ tập nói chuyện một mình hoặc thậm chí lúc mới bắt đầu học thì không biết nên bắt đầu từ đâu.
Chung lại thì bản thân bạn vẫn quan trọng nhất, dù giáo viên có đẹp có giỏi đến đâu mà bạn không biết đang học tiếng Anh để làm gì thì cũng như không.
Mỗi sáng hoặc khi rảnh mở ngẫu nhiên một đài radio/podcast
Khi có quá nhiều sự lựa chọn khác nhau, không biết chọn cái nào thì nên chọn random.
Nghe radio/podcast trên web/app về tin tức/news rồi nghe ráng hiểu được chữ nào hay chữ đó, bây giờ mình nghe radio tiếng Anh mình hiểu hầu như… hoàn toàn dù nói nhanh cỡ nào hay accent gì. Trừ những chủ đề quá chuyên ngành như y học, cơ khí thì hên xui những từ ngữ chuyên sâu.
Xem Youtube
Nếu việc nghe radio/podcast quá chán, đôi khi thích xem hơn là nghe, thì Youtube là số #1. Tìm kênh về chủ đề mà bạn thích rồi xem, không nhất thiết phải là video về dạy tiếng Anh, xem gì cũng được miễn là người ta nói tiếng Anh. Mình cải thiện speaking/listening chủ yếu là nhờ xem Youtuber khác trong thời gian dài. không hề coi phim phụ đề gì luôn…Nếu bạn thích phim phụ đề thì cứ xem, nói chung là thích gì xem nấy.
Không so sánh bản thân với người khác
Mỗi người có xuất phát điểm, điều kiện, khả năng tiếp thu khác nhau, nên không lấy điểm số hay trình độ ra rồi so sánh với người khác, không được nản khi thấy chị a anh b sao nói tiếng Anh giỏi quá, hay con bé đó nhỏ hơn mình cả con giáp mà sao nói hay dữ vậy, etc. Như đã nói, mỗi người mỗi khác.
Học thì không được ngại
Thấy nhiều người học cùng một lớp, mỗi khi phát âm sai hay làm sai gì đó thì thường sẽ có người cười. Nhưng đó chỉ là chuyện bình thường thôi, chắc gì người đó đã giỏi hơn mình đâu.
Tập nói lớn hơn
Nhiều người nói chuyện rất nhỏ vì… sợ nói sai hoặc sợ quê với accent chưa “chuẩn”.
Nên tập nói lớn lên một chút, sẽ tự tin hơn. Khi nói chuyện với người nước ngoài mà nói nhỏ thì người ta sẽ không nghe hiểu gì đâu, nói lớn mà sai thì người ta còn hiểu =]]
Mình bỏ game từ cuối lớp 11
Sau đó hầu như không chơi bất cứ game gì. Có lẽ vì ưu tiên cho những chuyện quan trọng hơn và cảm thấy chơi game phí thời gian kinh khủng nếu bị nghiện, từng nghiện game trước đó, FIFA online 2 level trên 500 =]]
Không nói chuyện chơi game là sai, vì nếu biết giới hạn thời gian hợp lý thì cũng tốt, giảm stress, giao lưu bạn bè.
Mình chưa từng học ở trung tâm tiếng Anh nào về giao tiếp
Chỉ duy nhất có một khoảng thời gian trong 1 tháng rưỡi là học ở trung tâm để luyện IELTS writing cho lần thi #2 mà thôi. Tài liệu học thì có trên mạng hết.
Học từ vựng
Học nhiều từ loại (động/tính/danh từ) và các trường hợp, các nghĩa khác nhau của nó, từ đối lập/trái nghĩa/gần nghĩa của nó => Đọc từ điển quan trọng, khi tra từ nhớ đọc thêm nghĩa khác + những câu ví dụ của nó bên dưới thay vì chỉ nhìn vô nghĩa đầu tiên xuất hiện.
vd: Fan có 2 nghĩa thường gặp là người hâm mộ hoặc cái quạt, magazine có 2 nghĩa phổ biến là tạp chí và băng đạn (súng).
Từ loại… vd imagine có: imagination, imaginer, imaginable, etc.
Từ Head không chỉ là cái đầu thôi, mà có thể dùng kết hợp như headline, headquarter, headlight, khi có headlight thì có taillight (đèn trước sau oto), cặp đôi head-tail / front-rear, từ head còn có thể thay cho từ “go” trong trường hợp di chuyển đến đâu (I’m heading to ABC supermarket right now, đang hướng về… có nghĩa đại loại là đang đi tới đó)…
Những từ gần nghĩa cùng dòng họ như: quick, fast, rapid, fast-paced, etc…
vân vân mây mây, còn quá nhiều thứ cần nhớ nhưng bạn không phải lo, vì người khác nhớ được thì bạn cũng nhớ được. Vấn đề chỉ là thời gian và sự cố gắng của bạn.
Học tiếng Anh cần có năng khiếu?
Đối với ngôn ngữ thì năng khiếu không liên quan lắm, ai cũng học được nhưng khác là nhanh hay chậm tùy người mà thôi, ví dụ trí nhớ tốt thì học nhiều từ vựng nhanh hơn chẳng hạn. Nếu nói năng khiếu thì chắc 100 triệu dân ở Việt nam có năng khiếu tiếng Việt, có những người không đi học cũng nói tiếng Việt như bão…
Quan trọng là bạn bỏ ra bao nhiêu thời gian cho tiếng Anh.
Kiên trì tiếp tục
Đây là cái quan trọng, nhiều người dễ nản và bỏ lơ đi vì những lý do như bận rộn công việc khác, bận abc xyz, học không vô chữ nào, học hoài không khá lên được, etc…
Chỉ cần hôm nay bạn học thêm 1 từ mới thôi thì đó đã là sự tiến bộ rồi, không lớn nhưng nhỏ, nhiều nhỏ + lại sẽ thành lớn.
Muốn giỏi cái gì thì phải kiên trì với cái đó, muốn nói giỏi thì tập nói nhiều hơn, muốn nghe giỏi thì nghe nhiều hơn, muốn viết tốt thì tập viết mỗi ngày.
Thử thách bản thân
Khi cảm thấy tiếng Anh của bản thân đã đạt được mức nào đó thì nên thử thách chính bản thân mình, ví dụ đơn giản là đứng trước gương nói về một chủ đề nào đó trong 5 phút, hoặc mở news+music cùng lúc (giảm volume cho music chút hoặc tuỳ bạn) nhưng chỉ tập trung nghe và hiểu news. Muốn giỏi Writing thì chỉ có tập viết mỗi ngày và tương tự cho các kỹ năng khác.
“Dở” tiếng Anh cũng là định mệnh của Dạy Nhau Học
Thử tưởng tượng ai cũng giỏi, xuất sắc về tiếng Anh thì chắc tất cả đều lên StackOverflow hỏi hết rồi chứ không đến lượt diễn đàn Dạy Nhau Học ra đời, và cũng không đến lượt mình ngồi và dành ra thời gian để viết bài này. Hy vọng chúng ta sẽ giúp nhau cùng đi lên chứ không phải vùi dập vì gặp câu hỏi “ngu” hoặc đố kỵ nhau.
Cuối cùng, và lại một lần nữa, giỏi hay dở tiếng Anh không quyết định hoàn toàn thành công một đời người
Nếu giỏi thì sẽ có thêm nhiều cơ hội hơn mà thôi. Ronaldo hay rất nhiều cầu thủ khác họ không hề giỏi tiếng Anh mà giỏi đá bóng, ca sĩ không cần giỏi vẽ tranh… Nên xem nó là công cụ để giao tiếp giữa người vs người hơn là thước đo đánh giá sự “giỏi” của một người. Nếu công việc, dự định của bạn cần phải giỏi tiếng Anh, thì bạn nên bắt đầu từ ngay hôm nay và đừng đợi ngày mai hay tuần sau. Nếu bạn cố gắng, bền bỉ thì ngày này năm sau chắc chắn tiếng Anh bạn sẽ giỏi hơn và thấy hài lòng về những cố gắng đã qua, còn nếu bạn không làm gì thì ngày này năm sau bạn sẽ hối hận vì đã phí đi quá nhiều thời gian, thời gian chỉ có trôi qua mà không bao giờ quay trở lại. Nếu bạn đã phí 1, 2 hoặc thậm chí 3 năm, thì đừng để phí thêm một ngày nào nữa.
Ảnh chụp bởi @VietX
Mình từng thi IELTS 3 lần, hai lần đầu ở VN: 5.5 và 6.5, lần ba ở Canada 8.0.
Là dân IT, không phải dân chuyên ngôn ngữ học hay các ngành liên quan.
Hiện tại làm freelance: android/front-end web/graphic design và video: videographer/video editor/video content creator.
83% thành viên diễn đàn không hỏi bài tập, còn bạn thì sao?